Zielniki odegrały i odgrywają wciąż znaczną rolę w przeprowadzaniu badań taksonomicznych i florystycznych. W ostatnim okresie są ważnym źródłem DNA do molekularnych badań taksonomicznych. Są też podstawową formą gromadzenia dokumentacji naukowej w pracy botaników. Zbiór roślin do zielnika, ich oznaczanie i preparowanie jest też doskonałym sposobem nauki rozpoznawania roślin. Stare zielniki mają wielkie znaczenie badawcze ze względu na możliwość zdobycia za ich sprawą wiedzy np. o zmianie zasięgów roślin na przestrzeni wieków, o dawnym nazewnictwie roślin. Okazy roślin zielnikowych mogą dostarczyć prawie tyle samo danych anatomicznych i morfologicznych, co okazy żywe, często mogą być także wykorzystane do analiz chemicznych.
Zielnik, w ścisłym znaczeniu, jest formą gromadzenia dokumentacji naukowej, często wykorzystywanej do badań i w przypadku leczenia. Tworzenie zielników jest, więc domeną naukowców - botaników. Zielniki tworzone przez licealistów, czy też uczniów szkół podstawowych, skupiają się głównie na nauce rozpoznawania danych ziół, roślin.